Zus van vermoorde soldaat getraceerd

BEVERWIJK - Een vrijwilliger van Stichting Russisch Ereveld is erin geslaagd om de zus van een Georgische soldaat, die in 1944 in Beverwijk werd doodgeschoten, te traceren. Met hulp van een vrijwilliger in Georgië lukte het om contact te leggen met de inmiddels 100-jarige Ketevan Tchelidze.  

Met haar leeftijd van honderd jaar is Ketevan Tchelidze al een bijzondere verschijning in Bazaleti. Maar nu zij ook nog eens nieuws verkreeg uit het verre Nederland, gaat het oude vrouwtje helemaal over de tong in het gehucht tussen de uitlopers in de Kaukasus.
 
Onlangs kreeg Ketevan, geboren tijdens de Eerste Wereldoorlog, te horen dat haar broer Akaki om het leven is gebracht in Nederland. Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog schoot de Duitse bezetter hem zonder pardon dood in de Wijkermeerweg in Beverwijk. Een uur eerder hadden zij al vijftien Georgische kameraden op het nabijgelegen fort aan de Sint Aagtendijk om het leven gebracht.
 
Ketevan had nooit meer iets vernomen van of over haar broer, sinds die 74 jaar geleden werd opgeroepen voor dienst in het Rode Leger en naar het front was vertrokken. Akaki vocht tegen de Duitsers, maar werd krijgsgevangen genomen. In de kampen stierven naar schatting drie miljoen krijgsgevangenen uit de Sovjet-Unie. Akaki kreeg als Georgiër de kans de ellende te ontsnappen door een Duits uniform aan te trekken. Zo belandde hij met een bataljon met meer dan 800 andere Georgiërs als hulp- en bewakingstroepen in Zandvoort.
 
Eind 1944 werd het zogenaamde Georgisches Infanterie-Bataillon 822 overgeplaatst naar Texel, maar enkele manschappen werden naar elders gestuurd: naar het Munitionslager Monika, de bijnaam die de Duitsers hadden gegeven aan het fort aan de Sint Aagtendijk in Beverwijk.
 
Op 6 april 1945 kwam het bataljon op Texel in opstand. Ook de Georgiërs op het fort zinden al langer op wraak op de Duitsers. Zij werden op 20 april 1945, de verjaardag van Hitler, betrapt op het stelen van 88 handgranaten voor het Nederlandse verzet. De Duitsers kenden geen pardon en schoten hen dezelfde avond nog dood. Vijftien Georgiërs werden na de oorlog opgegraven en naar Amersfoort overgebracht, waar zij op het Russisch Ereveld een laatste rustplaats kregen.
 
Maar er was nog een zestiende Georgiër: Akaki, de broer van Ketevan. Hij bevond zich niet op het fort op het moment van de executies, omdat hij op bezoek was bij zijn vriendinnetje in Beverwijk, waar de Duitsers hem al snel vonden en ter plekke executeerden. Zijn lichaam werd nooit teruggevonden. Zijn familie werd nooit geïnformeerd.
 
Totdat Remco Reiding namens de Stichting Russisch Ereveld besloot toch zijn familie op te sporen. Want, zo dacht Reiding, dan weet de familie in elk geval dat hij in Nederland om het leven is gekomen. Vrijwilliger Zaza Miladze ging in Georgië met de onderzoeksgegevens van Reiding aan de slag en na enige tijd had hij verheugend nieuws: niet alleen de familie was gevonden, zelfs de 100-jarige zus van Akaki Tchelidze leeft nog.
 
Ketevan werkte praktisch haar hele leven als apotheker. Ze woont in het oude, houten huisje van haar broer. Haar echtgenoot en zoon zijn al overleden. Op 8 maart 2015 werd haar honderdste verjaardag plechtig gevierd in het cultureel centrum van het rayon. Ze ziet er nog vitaal uit, maar hoort slecht.
 
Ketevan vroeg Miladze het hemd van het lijf over haar broer. Ze was duidelijk onder de indruk van zijn verhaal en wist met moeite haar emoties de baas te blijven. Op verzoek zocht ze in een familiealbum naar een foto van haar broer Akaki, die niet getrouwd was en geen kinderen had. Miladze heeft die foto nu beschikbaar gesteld aan de Stichting Russisch Ereveld, evenals een foto van Ketevan en een kopie van haar persoonsbewijs. Zo krijgt Akaki Tchelidze meer dan 70 jaar later toch nog een gezicht.