Mens en grote grazers gaan goed samen in de natuur

IJMOND - De mens en grote grazers gaan goed samen in natuurgebieden. De meeste bezoekers vinden het leuk om de dieren 'in het wild' tegen te komen en bovendien is het aantal ongevallen met publiek en grazers gering. Dat blijkt uit een klantenpanelonderzoek dat PWN hield in het Noordhollands Duinreservaat naar de aanwezigheid van grazers en een landelijk onderzoek in opdracht van ARK Natuurontwikkeling naar de risico's van grote grazers in natuurterreinen.

Omdat het slecht gaat met het konijn, spelen grote grazers zoals hooglanders, paarden, pony's, schapen en in mindere mate geiten al jaren een belangrijke rol in het beheer van Nederlandse natuurgebieden. Hun graasgedrag en de manier waarop de dieren gebruik maken van natuurgebieden dragen bij aan gevarieerde en soortenrijke natuur. Tal van dieren en planten profiteren hiervan.

Uit het onderzoek naar grote grazers blijkt dat er de afgelopen tien jaar landelijk vijftien ongevallen met publiek en grote grazers in Nederlandse natuurgebieden zijn geregistreerd, die hebben geleid tot een behandeling in het ziekenhuis. Vergeleken met het grote aantal bezoekers van circa 400 begraasde gebieden wordt dat aantal gering genoemd.

Schade beperkt
In het Noordhollands Duinreservaat en het Nationaal Park Zuid-Kennemerland, waar jaarlijks circa zes miljoen bezoekers komen, zijn geen noemenswaardige ongelukken gebeurd. De afgelopen tien jaar werden zestien incidenten gemeld, waarbij de schade beperkt bleef tot enkele blauwe plekken en een kapotte broek.

Uit analyse van de incidenten met grote grazers blijkt dat bij circa driekwart van de ongevallen de geadviseerde afstand tussen de bezoeker en de grazers niet is aangehouden. Het is belangrijk dat bezoekers van opengestelde natuurgebieden waar grote grazers leven zich realiseren dat het weliswaar mooie en rustige dieren zijn, maar het blijven wel 'wilde' dieren. Daarom geeft PWN aan dat er altijd minimaal 25 meter afstand moet worden gehouden.

Panelonderzoek PWN
Bezoekers zijn over het algemeen de aanwezigheid van grote grazers gewend. Andersom zijn grazers ook mensen gewend. Dat blijkt zowel uit het onderzoek naar het risico van grote grazers in natuurterreinen, als uit het panelonderzoek. Natuurbeheerder PWN legde ruim duizend bezoekers van het Noordhollands Duinreservaat een aantal vragen voor over de grote grazers.

Uit het PWN-onderzoek bleek dat 95% van de bezoekers weet dat de grazers worden ingezet voor het beheer van de duinen. Bijna driekwart van de ondervraagden vindt het leuk om grote grazers tegen te komen; 13 % ziet de dieren liever niet in hun buurt komen.

Opvallend is dat een derde van de mensen die bang zijn voor de dieren, de afgelopen jaren minder bang is geworden. Dit verschil komt naar eigen zeggen vooral door gewenning en educatie.

Hooglandervrij
Overigens is de kans om grazers in door PWN beheerde duinreservaat tegen te komen niet zo groot. In de huidige situatie komt driekwart van de bezoekers af en toe tot één keer per bezoek een grote grazer tegen. Vaker gaat het om een hooglander dan een pony. PWN heeft de keuze gemaakt dat in drukbezochte gebieden, zoals richting de Gasterij De Kruisberg, het Hof van Kijk-Uit, de strandopgang bij Castricum en een deel van de duinen rondom de grote duiningangen blijven hooglandervrij.

Voor geïnteresseerden houdt PWN regelmatig Duincolleges-Begrazing. Tijdens een anderhalve uur durende excursie vertelt de boswachter over bijzonderheden in het duinlandschap. Deelnemers bezoeken ook gebieden met grote grazers. Er is tijdens het college volop ruimte om vragen te stellen aan de boswachter.