Open Monumentendag 2013

BEVERWIJK / WIJK AAN ZEE - Op zaterdag 14 en zondag 15 september wordt in geheel Nederland Open Monumentendag gehouden. Het thema dit jaar is 'Macht en Pracht'. Onderstaand vindt u een overzicht van openstellingen in Beverwijk en Wijk aan Zee.

1. Duinpaviljoen Het Bolwerk, Reijndersweg 201   

Openstelling op zaterdag 14 en zondag 15 september van 12.00 tot 17.00 uur.

Het is de eerste keer dat de bunker Het Bolwerk – gelegen aan de rechterzijde van de weg van Wijk aan Zee naar de Noordpier in Velsen-Noord, tijdens de Open Monumentendagen is geopend. Het Bolwerk is een gerenoveerd voormalig Duits commandocentrum aan de kust van Wijk aan Zee.  
Tijdens de Tweede Wereldoorlog bouwde de Duitse bezetter een uitgebreid stelsel van kustbatterijen, luchtafweerbatterijen, commandocentra en infanterie-instellingen in het kustgebied van de Festung IJmuiden. Dit zogenoemde Seefront IJmuiden strekte zich uit langs de kust van Heemskerk tot Bloemendaal. De verdedigingswerken waren onderdeel van de Atlantikwall, de bijna 2.500 km (!) lange verdedigingslinie van de Noordkaap tot de Spaanse grens.    
Het Bolwerk is na de renovatie in gebruik als activiteiten- en vergadercentrum met horecavoorzieningen. Vaak gaat het om (sportieve) activiteiten in combinatie met het naastgelegen strand en de zee. Richard van Beek en Bieneke Potze zullen de bezoekers dit OMD-weekend ontvangen en informeren over de historische achtergrond van Het Bolwerk.

Website: www.lekkeruitcom.com   email [email protected]


2. Huize Scheijbeeck, Velserweg 2

Openstelling op zondag 15 september van 10.00-17.00 uur.

Het huis en het landgoed zijn genoemd naar de beek die vanuit het duingebied richting de Beverwijkse haven stroomt. De buitenplaats werd vanaf het begin van de 17de eeuw bewoond door Amsterdamse kooplieden en hun families. Omstreeks 1625 was het eigendom van Laurens Joosten Baeck en Joost van den Vondel was toen een welkome gast. Scheijbeeck is vele malen van eigenaar veranderd. Begin vorige eeuw was het eigendom van dr. C.J.K. van Aalst, bankier en president-directeur van de Nederlandse Handels Maatschappij, nu ABN-Amro. Daarna kocht mevr. A.A. van Hattum-Dekker huis en landgoed, zij was de weduwe van ir. M.J. van Hattum, bekend van Van Hattum & Blankevoort en destijds eigenaar van de Beverwijkse Conservenfabriek De Bever. De gemeente werd voor de tweede keer in de geschiedenis eigenaar in 1950 en maakte er het gemeentehuis van. Vanaf 1965 maakten culturele instellingen gebruik van het gebouw, ondermeer het befaamde Micro Theater. Inmiddels is het particulier eigendom. Beverwijker Dick Burger heeft er het hoofdkantoor van zijn bedrijf BUKO gevestigd.


3.  Sint Agathakerk, Breestraat 93

Openstelling op zaterdag 14 september van 10.00-17.00 uur.

De rooms-katholieke Sint  Agathakerk in de Breestraat is een rijksmonument en één van de markantste gebouwen van Beverwijk. De kerk is in 1924 ingewijd en had enkele voorgangers. De eerste St. Agathakapel werd rond 885 gebouwd en toegewijd aan de H. Agatha, die volgens de legende een meisje zo wonderbaarlijk redde. De kapel werd een bedevaartskerk. Beverwijk werd in die jaren Beêvaartswijk genoemd en ook wel Sint-Aagtenkerke en Agathenkyrica. Tijdens de Successieoorlog in 1203 brandde de kerk af, maar kort hierna werd op dezelfde plek een tufstenen kerk in Romaanse stijl gebouwd. In 1400 werd toestemming gegeven het bestaande gebouw te vervangen door een nieuwe kerk. Het werd een kerk in gotische stijl, een driebeukige hallenkerk met houten gewelven, compleet met toren. In 1573 werd door de Staten van Holland de katholieke eredienst verboden en kwam de inmiddels verwoeste kerk in 1576 in handen van de hervormden. Toen de katholieke eredienst aan het eind van de 18de  eeuw niet langer verboden was, zou het nog tot 1840 duren voordat in de Peperstraat een nieuwe kerk gebouwd werd. Omdat de kerk te klein was, werd deze in 1924 vervangen door de huidige kerk in de Breestraat. Architect was de bekende Joseph Cuijpers en zijn zoon Pierre. Het altaar, de gebrandschilderde ramen en de kandelaars zijn ontworpen door Lambert Lourijsen uit Haarlem. Zeer bijzonder is het oude Mariabeeld uit de 16de eeuw. In 1958 is in samenwerking met de Stichting Vrienden van de Beiaard een 46 klokken groot carillon op de kerk geplaatst. In 2003 kwam een ingrijpende restauratie en renovatie gereed.

Op deze dag zal het orgel worden bespeeld.  


4. Tuinhuisje Betje Wolff en Aagje Deken, Peperstraat 17 (ingang Lommerlust)

Openstelling op zondag 15 september van 10.00-17.00 uur.

Het tuinhuisje is een replica van het oorspronkelijke “Riete Kluisje” dat in de tuin van het oude Lommerlust stond. De schrijfsters Betje Wolff en Aagje Deken woonden op Lommerlust en schreven hun boeken in het “Geldersche huisje”. Dat geschiedde gedurende een zestal  jaren van 1782 – 1788. De Beverwijkse schrijfster Meta Bison, die geijverd heeft voor het behoud van het kluisje, is aanwezig en zal rondleidingen geven en veel over de schrijfsters en het kluisje vertellen. Zij wil met de bezoekers graag ‘mijmeren over twee eigenzinnige, hard werkende vrouwen’.

 
5. Onze Lieve Vrouw van Goede Raadkerk en begraafplaats, Arendsweg 59

Openstelling op zaterdag 14 september en zondag 15 september van 10.00-17.00 uur.

De kerk, pastorie en parochiezaal (Jozefzaal) zijn op de rijksmonumentenlijst geplaatst. Deze kerk werd gebouwd in de jaren 1914/1915 naar een ontwerp van de architect A.J. Kropholler, een leerling van de beroemde architect Berlage. De kerk werd op 10 mei 1915 door monseigneur A.J. Callier, bisschop van Haarlem, geconsacreerd. Ook al was de kerk nog niet afgebouwd, de noodzakelijke middelen ontbraken daarvoor. Pas in 1927 werd de kerk, compleet met toren, voltooid. Kropholler was een voorstander van het constructief en ambachtelijk zuiver bouwen. Zo gebruikte hij bij voorkeur rode baksteen en weinig natuursteen. Zijn werken hebben een robuust karakter, dat soms herinnert aan het Romaanse.
Binnenkomend in de kerk wordt de aandacht getrokken door een polyptiek (veelluik) van keramiek waarop de vier evangelisten en de kruisiging van Christus staan afgebeeld. Het werkstuk dateert uit 1941 en is van de hand van Charles Hubert Eyck. Het orgel is in 1925 gebouwd door orgelbouwer J.J. van de Bijlaardt uit Dordrecht. De 14 kruiswegstaties zijn vervaardigd door de Haarlemse kunstschilder H.A.Bijvoet. Voorts telt de kerk een groot aantal gebrandschilderde ramen. Kenmerkend aan de kerk is het ontbreken van pilaren en het duidelijk zichtbaar zijn van de materialen; zo is de kapconstructie met opzet zichtbaar gelaten. Ook is het mogelijk het oude kerkhof (1915) te bezoeken. Zie ook www.onzelievevrouwvangoederaad.nl

Op zondag treedt van 15.00 tot 16.00 uur het Black Gospel Choir B.Lief uit Egmond-Binnen op.   

6. Museum Kennemerland, Westerhoutplein 1

Openstelling op zaterdag 14 september van 10.00-17.00 uur en op zondag 15 september van 14.00-17.00 uur.

Museum Kennemerland is een streekmuseum dat gevestigd is in Beverwijk in het voormalige raadhuis van Wijk aan Zee en Duin. Deze gemeente is in 1936 opgegaan in de gemeente Beverwijk. Het raadhuis is in de periode 1908-909 gebouwd naar een ontwerp van de Haarlemse architect Jacob London. De vaste collectie bestaat uit een groot aantal deelverzamelingen, waarvan het Velser aardewerk en de Kinheim tapijten de grootste verzamelingen zijn. Andere belangrijke deelcollecties zijn: kinderspeelgoed, ijspret, gebruiksvoorwerpen, rederijkers blazoenen, gereedschappen, industrie en huishoudelijke hulpmiddelen. Veel aandacht wordt besteed aan de geschiedenis van Midden-Kennemerland onder meer door het tonen van oude prenten, schilderijen, archeologische voorwerpen en producten uit dit gebied. Zie ook www.museumkennemerland.nl
 

7. Huize Westerhout, Westerhoutplein 4

Openstelling op zaterdag 14 en zondag 15 september vanaf 12.00 uur.

Het huis behoorde tot het bezit van de familie Boreel, die ook de buitenplaats Beeckestijn in Velsen in bezit had naast bezittingen in Amsterdam en elders. Het landhuis is gebouwd naar een ontwerp van de Haagse architect J.J. van Nieukerken (1854-1913) in neo-Hollandse renaissancestijl. Opdrachtgever was jhr. G.S. van Boreel, burgemeester van Beverwijk (1882-1897) en eigenaar van het landgoed Westerhout. Het oude herenhuis op Westerhout werd afgebroken en onderdelen hiervan werden in het nieuwe huis hergebruikt, waaronder vloerbalken, marmeren vloeren en schoorsteenmantels. In 1905-1906 liet Boreel zijn buitenhuis aanzienlijk uitbreiden naar ontwerp van Van Nieukerken en zijn zoon M.A. van Nieukerken. Deze uitbreiding is in dezelfde bouwstijl vormgegeven, waarbij het asymmetrische aspect werd versterkt. Tegenwoordig is in het huis Restaurant Westerhout gevestigd. Zie ook www.restaurantwesterhout.nl


8. Vondelloge IOOF, Prinsesselaan 17-19

Openstelling op zaterdag 14 september van 10.00-17.00 uur.

Tijdens de Open Monumentendag houdt de “Independent Order of Odd Fellows” (IOOF) open huis. De IOOF werd zo’n 180 jaar geleden opgericht. Momenteel zijn er wereldwijd circa 600.000 leden. De IOOF is eigenlijk een vriendenkring van geestverwanten, die in een ontspannen sfeer samenkomen in een huis, dat ‘tempel’ wordt genoemd. Zo’n regionale vriendenkring van de IOOF wordt traditioneel ‘Loge’ genoemd en bestaat uit mensen die op basis van ‘vriendschap, (naasten)liefde en waarheid’ de samenleving voor nu en in de toekomst leefbaar willen houden. Zie ook www.vondelloge.nl


9. Parochiekerk Sint Odulphus en begraafplaats, Sint Odulfstraat 4, Wijk aan Zee

Openstelling op zaterdag 14 september van 10.00-17.00 uur.

In 1888 werd het aanbod van architect Robbers aanvaard om kosteloos een tekening te leveren voor een nieuwe kerk in Wijk aan Zee. Op 19 mei 1890 heeft bisschop Bottemanne de kerk op plechtige wijze geconsacreerd en toegewijd aan St. Odulphus als patroonheilige.  In de kerk staat een historisch orgel dat onlangs is gerestaureerd. Het orgel werd gebouwd in 1754 en werd in 1881 gekocht van een parochie in Kethel. De Alkmaarse orgelmakers Ypma hadden voor de Kethelse kerk een nieuw orgel geleverd en plaatsten het oude orgel over naar de oude parochiekerk in Wijk aan Zee, waar het een volgende fase zou ingaan toen in 1890 een nieuwe kerk was verrezen. Enkele tientallen jaren geleden begon het orgel tekenen van verval te vertonen. In 1981 was de subsidie rond en kregen de orgelmakers de opdracht voor de restauratie. Het resultaat is een juweel voor oog en oor. Het gaat hier om een 250 jaar oude Assendelfter orgel.
In de kerk zal een groot deel van het zilverwerk (kandelaars, schalen, cibories, kelken) worden getoond, alsmede een monstrans. Als de voorbereidingen slagen, zullen er ook enkele schitterende kazuivels te zien zijn, met name interessant in het kader van ‘macht en pracht’.

Contactgegevens:

Beverwijk/Wijk aan Zee
Comité Open Monumentendag
p/a Leliestraat 16
1943 LK Beverwijk
Tel. 0251 212167
Email [email protected]
Website www.hgmk.nl