Terugblik hoogheemraadschap 2019

Het klimaat verandert: na een van de droogste jaren ooit, trakteerde 2019 ons op een nat najaar. De gemalen en rioolwaterzuiveringsinstallaties verwerkten beduidend meer regenwater. In oktober dreigde de Westerdijk af te schuiven als gevolg van verzadiging door een scheur in het wegdek. De crisisbeheersingsorganisatie kwam acuut in actie om de dijk te stabiliseren. Klimaatverandering dringt door in de dagelijkse praktijk van het hoogheemraadschap dat daarom een ambitieus klimaat- en energieprogramma onder handen heeft.

In 2019 werd ook een nieuw bestuur gekozen; de verkiezingsopkomst was hoger dan ooit. Het jaar werd afgesloten met een sluitend resultaat, waarbij we verschuivingen zien tussen kosten en opbrengsten ten opzichte van de herziene begroting. De meeste geplande investeringswerken zijn uitgevoerd en de bouw van gemaal De Poel en gemaal Monnickendam zijn aanbesteed.

Hoogwaterbeschermingsprogramma
In het najaar werd Texel veilig verklaard. Dit was na de afronding van de drie grote projecten binnen het Hoogwaterbeschermingsprogramma: Prins Hendrik Zanddijk, Waddenzeedijk Texel en Zeedijk 't Horntje. Ook Hoogwaterkering Den Oever werd feestelijk in gebruik genomen met de inwoners. Daarnaast is binnen het programma Verbetering Boezemkade 26 kilometer kade verbeterd.

Wateroverlast of watertekort
Vanwege de klimaatverandering met droogte en hevige regenval moeten we beschermd worden tegen zowel wateroverlast als tekorten. Daarom is een watersysteemstudie voor ruimtelijke adaptatie uitgevoerd en is gestart met het oplossen van de eerste knelpunten. Dankzij gezamenlijke metingen met agrariërs van zoutgehaltes in het oppervlakte- en grondwater werd meer inzicht verkregen in de verzilting. Ook is voorlichting geven over anti-verziltingsmaatregelen die agrariërs zelf kunnen nemen. Tegelijk wordt met PWN en de provincie Noord-Holland een Zoet Zout Knooppunt gestart om kennis te vergaren en te onderzoeken welke gewassen het beste in het werkgebied passen. Via het Landbouwportaal is subsidie verstrekt aan agrariërs die bovenwettelijke maatregelen nemen ter bevordering van het watersysteem.

Klimaat- en energieprogramma
Het hoogheemraadschap streeft naar minder energiegebruik en meer eigen duurzame opwekking. Om het energieverbruik van polder- en boezemgemalen te beperken is bijvoorbeeld de pilot Slim Malen uitgevoerd; de resultaten worden in de praktijk getest bij Gemaal Leemans. Nieuwe zonneweides met in totaal bijna 21.000 panelen op vijf terreinen van rioolwaterzuiveringsinstallaties (rwzi's) dragen bij aan meer eigen duurzame energie. Daarmee is de productie van zonne-energie meer dan verdubbeld. Toch is in 2019 procentueel meer energie ingekocht dan het voorgaande jaar. Dat komt door de groei van het aantal huishoudens en bedrijven in het werkgebied, doordat de pompen en gemalen meer regenwater moesten verwerken in het najaar en doordat de biogasinstallatie op de rwzi van Alkmaar stillag voor renovatie en die van Zaandam werd omgebouwd tot energiefabriek.

Biodiversiteit en terugwinnen grondstoffen
Als maatschappelijk betrokken overheid neemt het hoogheemraadschap ook zijn verantwoordelijkheid voor stimulering van biodiversiteit. Er werden vijf vismigratieknelpunten opgelost, er zijn natuurvriendelijke oevers aangelegd, er is ecologisch gemaaid en voor bloemrijke dijken gezorgd. Op de terreinen van rwzi's is ruimte gemaakt voor het houden van bijen; in Alkmaar zijn veertig extra kasten geplaatst. Het hoogheemraadschap werd aandeelhouder in AquaMinirals voor het op de markt brengen van grondstoffen uit afvalwater en bood ruimte voor een proef met The Great Bubble Barrier om de kennis over microplastics in gezuiverd water te vergroten. Zo wordt gewerkt aan steeds schoner oppervlaktewater.

Uitbreiding aandeelhouderschap HVC
Het hoogheemraadschap is grootverbruiker van aardgas dat met name wordt gebruikt voor het drogen van slib, een restproduct van de rioolwaterzuivering. Om het gebruik van aardgas te minimaliseren, heeft het hoogheemraadschap besloten het aandeelhouderschap van huisvuilverbrander HVC uit te breiden. In de toekomst kan het slib dan worden gedroogd met restwarmte. Zo wordt steeds minder gebruik gemaakt van fossiele energie.

Het volledige jaarverslag vindt u hier www.hhnk.nl/jaarstukke